Năm tài chính 2008 qua đi , đánh dấu 1 năm đầy biến động với kinh tế VN, tuy nhiên nhiều doanh nghiệp niêm yết vẫn hoạt động ổn định, thậm chí hoạt động sản xuất kinh doanh của một bộ phận doanh nghiệp vẫn tăng trưởng về doanh thu, lợi nhuận.
Năm 2009 sẽ là 1 năm khó khăn nữa đối với kinh tế VN, tuy nhiên theo nhận định của VAFI, vẫn có một bộ phận doanh nghiệp niêm yết hoạt động ổn định. Ổn định ở đây theo nghĩa vẫn bảo đảm đầu ra của sản phẩm, khả năng tài chính lành mạnh, chỉ tiêu lợi nhuận không thay đổi nhiều so với năm 2008 .
Trong các doanh nghiệp nói trên, nhiều doanh nghiệp vẫn còn những khoản vốn thặng dư lớn từ :
- Phát hành cổ phiếu của những năm trước ;
- Từ việc tích luỹ lợi nhuận sau thuế của nhiều năm trước đó ;
- Các khoản thặng dư này là lớn so với vốn điều lệ, dao động từ 70%- 200% so với vốn điều lệ.
Trong bối cảnh thị trường ảm đạm hiện nay, một số doanh nghiệp đã công bố kế hoạch mua cổ phiếu quỹ, với mục đích chính là :
- Làm cho cổ phiếu của doanh nghiệp mình có tính thanh khoản hơn ;
- Là cách thức để hỗ trợ cho các nhà đầu tư của mình ;
- Số tiền mua cổ phiếu quỹ thuờng chiếm từ 5% - 15%/ vốn điều lệ ;
- Có thể coi là 1 khoản đầu tư dài hạn vì mua ở giá thấp
- Là 1 phương thức để trấn an các nhà đầu tư ;
Tuy nhiên, xét trong bối cảnh hiện nay, việc mua cổ phiếu quỹ sẽ không đạt được hiệu quả cao so với việc trả cổ tức bằng tiền mặt :
- Khó có thể đưa giá trị thị truờng của cổ phiếu về giá trị thật.
- Việc mua cổ phiếu quỹ có thể nâng đỡ giá nhưng không nhiều, khi việc mua cổ phiếu quỹ chấm dứt thì giá cổ phiếu lại giảm ;
- Đa phần các cổ đông dài hạn của doanh nghiệp không được huởng nhiều lợi ích từ chương trình mua cổ phiếu quỹ :
+ Giá thị trường của cổ phiếu đã giảm nhiều, cho nên họ không thể bán những cổ phiếu tốt với giá bèo ;
+ ở thời điểm hiện nay, việc mua cổ phiếu quỹ ít tác động tới NAV của họ ( giá trị đầu tư ) .
- Việc mua cổ phiếu quỹ từ 1 bộ phận doanh nghiệp niêm yết tác động không nhiều tới cả thị trường nếu so với phuơng thức trả cổ tức bằng tiền mặt.
Với số tiền mà các doanh nghiệp dự định bỏ ra mua cổ phiếu quỹ, nếu thực hiện trả cổ tức bằng tiền mặt thì có những lợi thế sau :
- Tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt dao động ở mức từ 5% - 15%/ vốn điều lệ ;
- Mùa đại hội cổ đông sắp đến, việc công bố trả thêm 1 đợt cổ tức bằng tiền mặt nữa ở 1 bộ phận doanh nghiệp sẽ rất có ý nghĩa với các cổ đông, có thể coi là thuởng hoàn thành kế hoạch cho cổ đông ;
- Trong tình hình hiện nay, “ tiền mặt là vua “, 1 đồng vốn bây giờ bằng 4 đồng vốn của những năm trước. Việc tăng tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ góp phần cải thiện thu nhập của nhà đầu tư ;
- Để nhà đầu tư có thêm tiền mặt là tạo điều kiện cho cổ đông của mình tận dụng nhiều cơ hội tái đầu tư vào TTCK khi mà giá nhiều cổ phiếu quá rẻ , giúp cho họ cân bằng lại giá vốn đầu tư .
Trong bối cảnh TTCK hiện nay, việc trả cổ tức bằng tiền mặt cao ( hợp lý và bảo đảm tình hình tài chính lành mạnh của doanh nghiệp ). Cao ở đây là so với giá vốn đầu tư, chứ không so với mệnh giá, và cao ở đây là so với lãi xuất tiết kiệm sẽ có tác dụng thu hút nhiều nhà đầu tư mới tham gia vào TTCK.
Có những giám đốc doanh nghiệp còn e ngại việc tăng tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt ( đối với những DN có tỷ suất lợi nhuận cao và vốn thặng dư lớn ) :
- Họ e ngại việc tăng thêm tỷ lệ cổ tức so vói kế hoạch , có thể làm tiền đề cho việc trả cổ tức của những năm sau đó phải tăng lên, như vậy họ sẽ bị thêm áp lực ;
- Họ muốn tỷ lệ cổ tức được ổn định hoặc tăng lên từ từ và luôn theo sau kết quả kinh doanh của quá khứ ;
- Các nhà đầu tư cũng nên chia xẻ những lo ngại này ;
- Tuy nhiên nhà quản lý có thể lý luận rằng, việc tăng tỷ lệ cổ tức cho năm tài chính 2008 là 1 kế hoạch bổ sung, căn cứ vào TTCK hiện nay.
VAFI hy vọng rằng sẽ có đợt chia cổ tức thứ 3 sắp đến ( của năm 2008 ) ở 1 bộ phận doanh nghiệp niêm yết, và đây cũng thể coi là 1 giải pháp góp phần ổn định TTCK.
VAFI